W dniach 31 sierpnia - 13 września 2015 r. na Stacji Hydrobiologicznej Instytutu Nenckiego w Mikołajkach odbyły się Warsztaty Myrmekologiczne dla młodzieży, zorganizowane w ramach realizacji projektu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej „Niesamowity świat mrówek” (kierownik: mgr Paweł J. Mazurkiewicz, doktorant Międzywydziałowych Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich w zakresie nauk Matematyczno-Przyrodniczych Uniwersytetu Warszawskiego realizujący interdyscyplinarną rozprawę doktorską w Pracowni Etologii Instytutu Nenckiego oraz w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Wydziału Biologii UW). Zasadniczym celem warsztatów było zainteresowanie młodzieży badaniami naukowymi poprzez zapoznawanie się z tajnikami biologii mrówek i czynne uczestnictwo w ich doświadczalnym poznawaniu. Podczas dwóch tygodniowych turnusów uczestnicy z całej Polski (w sumie 32 osoby) realizowali ten cel za pośrednictwem różnorodnych zajęć obejmujących wykłady, zajęcia terenowe i laboratoryjne.

Wykładowcy wywodzili się przede wszystkim z grona pracowników i doktorantów Pracowni Etologii Instytutu Nenckiego i Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Tematyka wykładów obejmowała wybrane zagadnienia z zakresu etologii mrówek (Ewa J. Godzińska, Paweł J. Mazurkiewicz), metody zbioru i obserwacji owadów oraz zasady ich klasyfikacji (Aneta Kulis, Beata Symonowicz), przebieg rozwoju zarodkowego owadów, ze szczególnym uwzględnieniem mrówek (Katarzyna Czajkowska) oraz informacje o myrmekofaunie Polski (Paweł J. Mazurkiewicz). Omawiane też były kwestie bardziej ogólne. Ewa J. Godzińska, Jarosław Szczepanik i Katarzyna Czajkowska wygłosili wykłady poświęcone ewolucji zachowań społecznych i altruizmu oraz psychologii ewolucyjnej, zaś Paweł J. Mazurkiewicz omówił metody analizy statystycznej danych doświadczalnych, metody kwantyfikacji zachowań oraz sztukę tworzenia dobrej prezentacji naukowej. Dodatkowo, Jarosław Szczepanik podzielił się z uczestnikami warsztatów swoją wiedzą o drapieżnych roślinach, zaś Tomasz Janecki, kierownik Stacji Hydrobiologicznej w Mikołajkach i znany polarnik, wygłosił fascynujący wykład o Antarktyce.

Przebieg zajęć terenowych i laboratoryjnych nadzorowali prócz wykładowców także Stefan Hornostaj, wolontariusz z Pracowni Etologii Instytutu Nenckiego i Adam Tarkowski, doktorant Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zajęcia terenowe miały na celu przede wszystkim zebranie dalszych informacji o myrmekofaunie Stacji Hydrobiologicznej Instytutu Nenckiego w Mikołajkach oraz jej okolic. Dzięki nim udało się, między innymi, potwierdzić, że w pobliżu Stacji występuje Tapinoma subboreale, rzadki gatunek mrówek z podrodziny Dolichoderinae, oraz powiększyć o kolejne pozycje listę gatunków mrówek występujących na terenie Stacji.   

Zajęcia laboratoryjne obejmowały oznaczanie gatunków mrówek pobranych podczas zajęć terenowych oraz doświadczenia, podczas których uczestnicy warsztatów badali zachowania mrówek za pomocą nowatorskich testów behawioralnych, które jednocześnie stanowiły testy pilotowe dla przyszłych badań z zakresu etologii mrówek poświęconych takim kwestiom jak czynniki uczestniczące w kształtowaniu zachowań ratunkowych mrówek oraz behawioralna lateralizacja u tych owadów.

Wieczorami uczestnicy i kadra warsztatów spotykali się zwykle przy ognisku, a dyskusje o mrówkach i o ich obyczajach toczyły się długo w noc. Jako że wielu uczestników miało interesujące doświadczenia zdobyte podczas prowadzenia hodowli mrówek w warunkach domowych, granice pomiędzy uczniami i nauczycielami stopniowo się zacierały i w końcu wszyscy dyskutanci uczyli się od siebie nawzajem.